Walvissen zijn waterzoogdieren die net als dolfijnen tot de orde van de walvisachtigen behoren. Deze orde is weer onderverdeeld in twee verschillende onderordes.

Tot de orde Mysticeti behoren de dieren die bekend staan als echte walvissen. Ze worden ook wel vinvissen genoemd, zoals bijvoorbeeld de blauwe vinvis.

Aan de andere kant omvatten de Odontoceti walvissoorten met tanden en dolfijnen. Sommige walvissoorten maken ook deel uit van deze orde, maar sommige auteurs geven er de voorkeur aan om alleen de mysticetes in de classificatie op te nemen.

Walvisachtigen

Walvisachtigen zijn waterzoogdieren zonder haar en met vinnen in plaats van ledematen. Deze kenmerken zijn verantwoordelijk voor het hydrodynamische lichaam van de dieren, waardoor ze zich gemakkelijk voortbewegen in het water.

Deze evolutionaire aanpassingen ontstonden ongeveer 50-60 miljoen jaar geleden, waardoor zoogdieren zich aan het water konden aanpassen. Naast aangepaste ledematen hebben walvisachtigen een vetlaag die hen tegen de kou kan beschermen.

Net als andere zoogdieren ademen ze door hun longen, dus moeten walvisachtigen naar de oppervlakte stijgen om zuurstof te krijgen.

Walvissen

De naam walvis wordt voornamelijk gegeven aan soorten van de onderorde Mysticeti, waartoe de zogenaamde echte walvissen behoren. Hoewel hier geen consensus over bestaat binnen de wetenschappelijke gemeenschap, classificeren sommige auteurs dieren van de onderorde Odontoceti, waartoe dolfijnen behoren, ook als tandwalvissen.

Net als zoogdieren ademen deze dieren door hun longen met lucht te vullen. Hiervoor gebruiken ze een ademhalingsopening die bovenop de kop zit en waarmee ze gas kunnen uitwisselen, zelfs als het dier zijn kop niet helemaal uit het water steekt. Bij mysticeten zijn er twee openingen met deze functie, terwijl odontoceten er maar één hebben.

Bovendien worden soorten in elke onderorde gekenmerkt door een verschil in de sterkte van echolocatie. Terwijl odontoceten extreem effectief zijn, maken de soorten die als echte soorten worden beschouwd niet veel gebruik van de vaardigheid.

Kenmerken

Een opvallend kenmerk van walvissoorten is hun grote omvang. De blauwe vinvis, bijvoorbeeld, kan 33 meter lang worden en is daarmee het grootste dier ter wereld. Zelfs de kleinste walvis ter wereld, de dwergvinvis, is enorm. Zijn grootte varieert van 8 tot 10 meter.

De soort wordt ook gekenmerkt door zijn grote gewicht. Dit komt doordat, naast de grootte, ongeveer een derde van het lichaamsgewicht bestaat uit dikke lagen vet. De blauwe vinvis kan wel 140 ton wegen.

Walvissen komen voor in alle oceanen ter wereld en kunnen op bepaalde tijden migreren, vooral om te broeden.

Om zich voort te planten, brengen de mannetjes spermatozoïden in bij de vrouwtjes, waardoor de ontwikkeling zich in de baarmoeder voltrekt. De duur van de dracht verschilt per soort, maar duurt gemiddeld elf tot twaalf maanden. Zodra de jongen geboren zijn, zwemmen ze al actief en worden ze ongeveer zeven maanden gezoogd.

Soorten

Blauwe vinvis (Balaenoptera musculus)

De blauwe vinvis is het grootste dier ter wereld en heeft migratiegewoonten. Als hij zich wil voeden, zoekt hij gebieden met koud water op, zoals de noordelijke Stille Oceaan en Antarctica. Om zich voort te planten, reist hij daarentegen naar tropische locaties met milde temperaturen. Hij leeft meestal in paren, maar kan ook in groepen van wel 60 dieren worden aangetroffen. Om zijn bijna 200 ton aan gewicht te kunnen dragen,verbruikt tot 4 ton voedsel per dag.

Bryde's walvis (Balaenoptera edeni)

Ondanks zijn geringe bekendheid komt deze soort voor in verschillende tropische watergebieden over de hele wereld, zoals de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan. Gemiddeld is hij 15 meter lang en weegt hij 16 ton. Omdat hij ongeveer 4% van zijn lichaamsmassa per dag verbruikt, moet hij zich voeden met grote hoeveelheden kleine dieren, zoals sardines.

Potvis (Physeter macrocephalus)

De potvis is de grootste vertegenwoordiger van de tandwalvissen, die een lengte van 20 meter en 45 ton kan bereiken. Bovendien is het een van de weinige soorten die lang onder water kan blijven, en er in slaagt om tot een uur onder water te overleven. Momenteel wordt de soort bedreigd door de jacht.

Vinvis (Balaenoptera physalus)

Deze soort staat ook bekend als de gewone walvis en is met 27 meter en 70 ton de op één na grootste blauwe vinvis. Desondanks is het de snelste soort als het op zwemmen aankomt, dankzij zijn langgelijnde lichaam.

Rechtse vinvis (Eubalaena australis)

De rechtse walvis is de meest voorkomende walvis in de zuidelijke wateren van Brazilië, voornamelijk in Santa Catarina. Deze soort voedt zich met kleine schaaldieren, in koude wateren, waardoor hij veel tijd kan doorbrengen wanneer hij warme wateren bezoekt om zich voort te planten. De rechtse walvis wordt voornamelijk gekenmerkt door eeltplekken langs zijn kop.

Bultrugwalvis (Megaptera novaeangliae)

Net als de gewone vinvis komt de bultrug ook veel voor in Brazilië, maar hij wordt vaak gezien in het noordoosten. Hij wordt ook wel de bultrugwalvis genoemd en is in staat om tijdens sprongen zijn hele lichaam praktisch uit het water te steken. Dit komt doordat zijn vinnen een derde van de grootte van zijn lichaam zijn en veel weg hebben van vleugels.

Dwergvinvis (Balaenoptera acutorostrata)

De dwergvinvis is de kleinste walvis ter wereld, ook wel dwergvinvis genoemd. In tegenstelling tot de meeste soorten heeft hij een plattere, spitsere kopvorm.

Orka (Orcinus orka)

Hoewel hij bekend staat als walvis, is de orka eigenlijk lid van de dolfijnenfamilie. Hij kan 10 meter lang worden en 9 ton wegen. Net als andere dolfijnen heeft hij sterke tanden. Daardoor kan hij zich zelfs voeden met haaien, andere dolfijnen en walvissoorten.

Curiosa

• Zodra ze geboren zijn, wegen de kalveren van de blauwe vinvis al meer dan twee ton;
• In tegenstelling tot de meeste soorten heeft de rechtse walvis geen rugvinnen;
• Sommige walvissoorten produceren enorme nevels wanneer ze aan het oppervlak ademen. De blauwe vinvis produceert bijvoorbeeld een nevel van wel 10 meter;
• De potvis heeft een kop die 40% van de grootte van zijn lichaam is;
• Er zijn 37 soorten walvissen die Brazilië gewoonlijk bezoeken;
• Soorten zoals bultruggen en bultruggen maken geluiden die op muziek lijken.

Bronnen Brasil Escola, Britannica, Toda Matéria

Afbeeldingen : BioDiversity4All, Pinterest.